نقص آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره بسیار بلند

نقص آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره بسیار بلند Very Long Chain Acyl- CoA Dehydrogenase Deficiency (VLCADD)

گاهی روشهای درمانی ویژه ای برای یک کودک توصیه می شود، که برای دیگر کودکان توصیه نشده است. کودکان VLCADD علاوه بر پزشک خود باید تحت درمان یک پزشک متخصص بیماریهای متابولیک قرار گیرند.

بیماری VLCADD چیست؟

بیماری نقص آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره بسیار بلند، با علامت اختصاری VLCADD نشان داده می شود. این بیماری، یک اختلال مرتبط با اکسیداسیون اسیدهای چرب است. افراد مبتلا به این بیماری برای هضم چربیها و تبدیل آنها به انرژی با مشکل مواجه می شوند.

چه عواملی باعث ایجاد بیماری VLCADD می شود؟

اختلالات مرتبط با اکسیداسیون اسیدهای چرب، گروهی از بیماریهای نادر وراثتی هستند که علت ایجاد این بیماریها، عدم فعالیت مناسب آنزیم ها است. برای اینکه بدن بتواند از چربی موجود در مواد غذایی استفاده کند بیماری VLCADD وقتی به وجود می آید. که آنزیم ویژه ای که آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره بسیار بلند نامیده می شود، یا به درستی عمل نکند و یا اصلا وجود نداشته باشد.

وظیفه این آنزیم، هضم چربی موجود در مواد غذایی و تبدیل آنها به انرژی است. این آنزیم، چربیهای ذخیره ای بدن را نیز تجزیه کرده و به انرژی تبدیل می کند. هنگامی که سطح گلوکز خون (منبع اصلی انرژی بدن) افت می کند، بدن برای تولید انرژی از چربیها استفاده می کند. منبع اصلی تولید انرژی در هنگام گرسنگی و خواب، چربیها هستند.

هنگامی که آنزیم آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره بسیار بلند، به درستی عمل نکند و یا اصلا وجود نداشته باشد، تنها منبع تولید انرژی در بدن گلوکز خواهد بود. گلوکز، یک منبع خوب انرژی است اما مقدار آن در بدن محدود است. وقتی سطح گلوکز خون این بیماران کاهش می یابد، بدن آنها برای تولید انرژی از چربیها، تلاش نا موفقی را آغاز خواهد کرد. این امر منجر به کاهش سطح قند خون و افزایش سطح برخی مواد مضر در بدن می شود.

چه عواملی باعث عدم حضور و یا فعالیت نادرست آنزیم می شود؟

بیماریکنترل ساخت آنزیم ها در بدن به عهده ژنها است. افراد مبتلا به VLCADD یک جفت ژن معیوب دارند که به درستی عمل نمی کنند. به خاطر این تغییر ایجاد شده در ژنها، یا آنزیم آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیر بسیار بلند ساخته نمی شود و یا آنزیم ساخته شده به درستی فعالیت نمی کند.

اگر VLCADD درمان نشود، چه مشکلاتی به وجود می آید؟

نشانه های بیماری VLCADD در افراد مختلف، متفاوت است. علایم این بیماری در برخی افراد، شدید و کاملا بارز و در برخی دیگر ملایم و نا مشهود است. این علایم ممکن است، در زمان کودکی و یا بزرگسالی بروز کنند. بیماری VLCADD سه فرم مختلف دارد:

• VLCADD زودرس
• VLCADD کودکان
• VLCADD بزرگسالان

کم اشتهایی،حساسیت زیاد، کج خلقی و تحریک پذیر،احساس خواب آلودگی مفرط، تغییر رفتار

بیماران مبتلا به بحرانهای متابولیکی معمولا با یک عفونت آغاز می شوند. بنابراین، بیماری ممکن است با علایمی چون تب، حالت تهوع، اسهال و استفراغ خود را نشان دهد. در ادامه، سطح قند خون افت خواهد کرد. اگر بحرانهای متابولیکی درمان نشوند، می توانند باعث ایجاد مشکلات تنفسی، تشنج، کوما و گاهی مرگ کودک شوند.

در این بیماران، بعد از چند ساعت گرسنگی، قند خون افت می کند. علایم کاهش قند خون گیجی، لرزش، ضعف، سردی و رطوبت پوست است. اگر کاهش قند خون، درمان نشود می تواند باعث کوما و حتی مرگ شود. احتمال کاهش قند خون و بحرانهای متابولیکی در هنگام بیماری و عفونت، بعد از یک دوره ورزش سنگین و بعد از چند ساعت گرسنگی بیشتر است.

علایم VLCADD نوع زودرس و نوع کودکان، معمولا بعد از یک دوره گرسنگی ظاهر می شود. همچنین احتمال بروز این علایم، در دوران ب یماری و عفونت بیشتر است.

VLCADD زودرس

حدودا نیمی از بیماران ،VLCADD مبتلا به فرم زودرس این بیماری هستند. این افراد معمولا اولین علایم را بلافاصله بعد از تولد تا 4 ماهگی بروز می دهند. این کودکان ممکن است، علاوه بر بحرانهای متابولیکی علایم زیر را داشته باشند:

• مشکلات قلبی همانند تپش نامنظم قلب و یا بزرگی غیر عادی قلب
• مشکلات کبدی همانند بزرگی غیر عادی کبد
• مشکلات ماهیچه ای

اگر VLCADD نوع زودرس درمان نشود باعث مرگ کودک در سن پایین خواهد شد.

VLCADD کودکان

حدودا 3/1 بیماران VLCADD ، مبتلا به فرم کودکانه این بیماری هستند. این افراد معمولا اولین علایم بیماری را در دوران خردسالی بروز می دهند. بحرانهای کاهش قند خون یا بحران متابولیکی کامل، در زمان بیماری و گرسنگی در این بیماران پدیدار می شود. این کودکان ممکن است علایم زیر را نیز نشان دهند:

• بزرگی کبد
• مشکلات کبدی
• ضعف ماهیچه ای و انقباضات غیر ارادی ماهیچه ها بعد از یک دوره ورزش

مشکلات قلبی معمولا در کودکان مبتلا به این فرم از بیماری، مشاهده نمی شود.

در تعدادی از بیماران، هیچگاه علایم بیماری بروز نمی کند و این افراد هنگامی شناسایی می شوند که یکی از اعضای خانواده آنها که مبتلا به این بیماری است، شناسایی شود.

VLCADD بزرگسالان

به بیمارانحدودا 5/1 بیماران VLCADD مبتلا به فرم بزرگسالان این بیماری هستند. این افراد معمولا اولین علایم بیماری را در دوران نوجوانی و یا بزرگسالی بروز می دهند. در این بیماران دوره های ضعف ماهیچه ای متداول است و امکان از کار افتادگی فیبرهای ماهیچه ای وجود دارد. این علایم معمولا بعد از یک دوره ورزش سنگین و یا گرسنگی طولانی مدت ایجاد می شوند. علایم از کار افتادگی ماهیچه ها عبارتند از: درد ماهیچه ها، ضعف، گرفتگی عضلات و ادرار قرمز مایل به قهوه ای.

اغلب بزرگسالانی که مشکلات ماهیچه ای خود را درمان نمی کنند، دچار نارسایی کبد می شوند. مشکلات قلبی، کاهش قند خون و بحرانهای متابولیکی در این فرم از بیماری مشاهده نمی شود.

وقتی VLCADD درمان می شود چه اتفاقی رخ می دهد؟

بیمارانی که به VLCADD کودکان یا بزرگسالان مبتلا هستند، در صورت درمان فوری و مداوم، اغلب زندگی عادی همراه با رشد و نمو طبیعی خواهند داشت. در زمانهای گذشته VLCADD زودرس، یک بیماری مهلک بود، اما اکنون که ما توانایی تشخیص زودهنگام این بیماری به وسیله تستهای غربالگری را داریم، بسیاری از مبتلایان زنده می مانند.

درمان VLCADD چیست؟

زشک کودک شما با یک پزشک متخصص بیماریهای متابولیک و یک متخصص تغذیه همکاری خواهد کرد تا کودک شما را درمان کند. ممکن است برای کودک شما، برخی درمانهای خاص توصیه شود که برای دیگر بیماران توصیه نشده است. دوره درمان در این بیماران، معمولا مادام العمر است. در ادامه روش درمانی که به طور معمول برای بیماران VLCADD پیشنهاد می شود، ذکر شده است :

از گرسنگی طولانی مدت کودک پرهیز کنید.

کودکان مبتلا به VLCADD نیازمندند که به طور متناوب غذا بخورند تا از کاهش قند خون و یا بحران متابولیکی در آنها جلوگیری شود. اغلب این کودکان باید هر 6-4 ساعت یک بار غذا بخورند. حتی برخی از کودکان ممکن است به وعده های غذایی بیشتری نیاز داشته باشند.

کودک شما حتی در طول شب نیز نباید گرسنه بماند. اگر کودکتان در طول شب خودش از خواب بیدار نشود، شما مجبور خواهید شد خودتان او را از خواب بیدار کنید. ممکن است به شما گفته شود که یک غذای نشاسته ای سبک، یک نوبت قبل از خواب و یک نوبت در طول شب به کودکتان بدهید.

ممکن است کودک شما به یک نوبت دیگر از این غذا، صبح بعد از بیدار شدن از خواب نیاز داشته باشد. ذرت نشاسته خام مخلوط شده با آب، شیر و یا دیگر نوشیدنیها ممکن است یک منبع انرژی مناسب برای این بیماران باشد، که گاهی برای کودکان بالاتر از یک سال پیشنهاد می شود.

در مورد غذای نشاسته ای مناسب با متخصص تغذیه کودکتان مشورت کنید. نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به VLCADD می توانند تا 12 ساعت گرسنگی را بدون مشکل تحمل کنند. اما این افراد باید دیگر مراحل درمان را به دقت پیگیری کنند.

رژیم غذایی

گاهی یک رژیم غذایی حاوی کربو هیدرات زیاد و چربی کم، به این بیماران توصیه می شود. کربو هیدراتها انواع مختلفی از قندها را به بدن می دهند، که بدن این قندها را صرف تولید انرژی خواهد کرد. اغلب مواد غذایی موجود در رژیم غذایی این افراد را، کربو هیدراتها (نان، غلات، ماکارونی، میوه ها و سبزیجات و غیره) و پروتئینها (گوشت بدون چربی و لبنیات کم چرب) تشکیل خواهند داد.

این بیماران توانایی هضم نوع خاصی از واحد های ساختمانی چربیها، با نام اسیدهای چرب بلند زنجیر را ندارند. متخصص تغذیه، رژیمی را طراحی خواهد کرد که فاقد این اسیدهای چرب باشد. بیشتر چربی موجود در این رژیم، اسیدهای چرب زنجیر متوسط خواهد بود. هرگونه تغییر در رژیم غذایی در این بیماران، باید با اجازه متخصص تغذیه باشد.

تجویز دارو

معمولا در رژیم غذایی بیماران مبتلا به VLCADD ، روغن تری گلیسیرید زنجیر متوسط گنجانده می شود. این روغن ویژه، حاوی اسیدهای چرب زنجیر متوسط است که اگر مصرف آن به صورت کنترل شده باشد می تواند برای تولید انرژی در این بیماران مورد استفاده قرار گیرد. متخصصین به شما خواهند گفت که چگونه می توانید از این مکمل در برنامه غذایی بیمار استفاده کنید. برای دریافت این دارو از داروخانه، نسخه پزشک را به همراه داشته باشید.

برای برخی از کودکان مبتلا به VLCADD استفاده از L-Carnitine می تواند مفید باشد. این دارو یک ماده طبیعی مفید است که به تولید انرژی در بافتها و رهایی بدن، از مواد مضر کمک می کند. پزشک به شما خواهد گفت که کودک شما به آن نیازمند است، یا خیر. به یاد داشته باشید که هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید.

اگر کودک شما هر یک از علایم زیر را دارد، فورا با پزشک تماس بگیرید.

• کاهش اشتها
• عفونت
• ضعف و خستگی مفرط
• تب
• استفراغ
• درد های مداوم ماهیچه ای
• اسهال
• ضعف
• ادرار قرمز مایل به قهوه ای

کودکان مبتلا به VLCADD در هنگام بیماری، حتی اگر گرسنه نباشند، باید مقادیر بیشتری مایعات و غذاهای نشاسته ای مصرف کنند، در غیر این صورت ممکن است دچار افت قند خون و بحرانهای متابولیکی شوند. بسیاری از کودکان در دوران بیماری تمایلی به خوردن غذا ندارند، اگر کودک شما نمی تواند به مقدار کافی غذا بخورد و یا استفراغ مانع جذب غذا در بدن او می شود، فورا او را به بیمارستان منتقل کنید تا گلوکز به صورت داخل وریدی به او داده شود.

از ورزشهای سنگین و طولانی پرهیز کنید.

ورزشهای طولانی و خسته کننده می توانند باعث ایجاد بحرانهای متابولیکی در این بیماران شوند. دیگر مشکلاتی که ممکن است بعد از یک دوره ورزش سنگین یا در حین انجام آن ایجاد شوند عبارتند از: دردهای ماهیچه ای، ضعف، گرفتگی عضلات و ادرار قرمز مایل به قهوه ای. اگر فرد مبتلا به VLCADD هر یک از این علایم را داشت، برای جلوگیری از آسیبهای کلیوی باید سریعا تحت درمان قرار گیرد.

این افراد باید مقدار زیادی مایعات بنوشند، مواد خوراکی قندی و نشاسته ای استفاده کنند و برای درمان به بیمارستان فرستاده شوند. این بیماران برای جلوگیری از مشکلات ماهیچه ای باید:

• از ورزشهای سنگین پرهیز کنند
• بدنشان را گرم نگه دارند
• قبل از ورزش و در حین انجام آن از غذاهای کربوهیدراتی استفاده کنند.

وراثت VLCADD چگونه است؟

این بیماری در دختران و پسران به یک نسبت مشاهده می شود. هر فرد دارای دو ژن است که دستور ساخت آنزیم را میدهد. در کودکان VLCADD هیچ یک از این دو ژن به درستی عمل نمی کنند. این کودکان هر یک از ژنهای معیوب را از یکی از والدین خود به ارث برده اند. به این نوع توارث، وراثت اتوزومال مغلوب می گویند. در والدین این کودکان، به ندرت اختلالی مشاهده می شود. اما هر یک از والدین یک تک ژن معیوب برای بیماری دارد.

این والدین ناقل نامیده می شوند. ناقلین علامت بیماری را بروز نمی دهند زیرا دیگر ژن آنها سالم است. وقتی هر دو والدین ناقل باشند، 25% احتمال تولد کودک کاملا سالم،50% احتمال تولد کودک ناقل همچون والدین و 25% احتمال تولد کودک مبتلا به VLCADD در هر بارداری وجود دارد.

مشاوران ژنتیک برای پاسخگویی به سوالات خانواده ها در دسترس می باشند. این مشاوران نحوه توارث بیماری را توضیح خواهند داد و همچنین راهنمای خانواده ها برای بارداری بعدی و همچنین مشاورآنان برای انجام تستهای تشخیصی برای دیگر اعضای خانواده خواهند بود.

آیا آزمایش ژنتیک خاصی در دسترس می باشد؟

امکان انجام تست ژنتیک وجود دارد. آزمایش ژنتیک که آزمایش DNA نیز نامیده می شود، تغییرات ایجاد شده در ژنها را بررسی می کند. درباره این تستها با مشاور ژنتیک و یا پزشک متخصص بیماریهای متابولیک مشورت کنید. ممکن است، انجام آزمایش ژنتیک برای تشخیص بیماری ضروری نباشد، اما اگر امکان آن وجود داشته باشد، می تواند برای تشخیص قبل از تولد و یا تشخیص ناقلین مفید باشد.

آیا آزمایشهای تاییدی وجود دارند؟

تست تاییدی VLCADD عبارت است از یک آزمایش ویژه با نام جستجوی اکسیداسیون اسیدهای چرب که نمونه مورد نیاز برای انجام آن، نمونه پوست است. درباره این تست با مشاور ژنتیک و یا پزشک متخصص بیماریهای متابولیک مشورت کنید.

آیا شما می توانید در طول بارداری آزمایش انجام دهید؟

اگر یکی از فرزندان شما مبتلا به VLCADD است، شما میتوانید آزمایش DNA را در طول بارداری بعدی انجام دهید. این آزمایش به شما خواهد گفت که، کودک بعدی شما مبتلا به این بیماری هست یا خیر. نمونه مورد نیاز برای انجام این تست از آمینوسنتز و یا CVS به دست می آید.

مشاوران ژنتیک درباره تفاوتهای آزمایشهای قبل از تولد روی نمونه جنین و آزمایشهای بعد از تولد روی نمونه نوزاد، به والدین آگاهی خواهند داد.

آیا امکان دارد که، دیگر اعضای خانواده مبتلا به VLCADD و یا ناقل آن باشند؟

امکان اینکه برادران و خواهران کودک مبتلا به VLCADD به این بیماری مبتلا باشند، وجود دارد، هرچند علایم بیماری در آنها مشاهده نشود. شناسایی این افراد مفید خواهد بود زیرا درمان سریع از مشکلات جسمی جلوگیری خواهد کرد. از مشاور ژنتیک و یا پزشک متخصص سوال کنید که آیا دیگر اعضای خانواده باید مورد آزمایش قرار گیرند یا خیر.

برادران و خواهران دیگر بیمار که VLCADD ندارند ممکن است همانند والدین خود ناقل باشند. در ناقلین هیچ اختلالی مشاهده نمی شود. برادران و خواهران هریک از والدین نیز ممکن است ناقل این بیماری باشند. اطلاع از ناقل بودن از این جهت که آنها نیز ممکن است بچه های مبتلا به این بیماری داشته باشند، حایز اهمیت است.

هنگامی که هر دو والدین می دانند که آنها ناقل بیماری هستند و یا زمانی که یک کودک مبتلا به بیماری در خانواده وجود دارد، دیگر کودکانی که در این خانواده ها متولد می شوند باید علاوه بر آزمایشهای غربالگری، تحت آزمایشهای تشخیصی دقیقتر برای VLCADD قرار گیرند.

زنان بارداری که جنین آنها مبتلا به VLCADD است، ممکن است علایم زیر را داشته باشند:

• استفراغ بیش از حد
• زردی
• درد در ناحیه شکم
• ذخیره سازی غیر طبیعی چربی در کبد
• افزایش فشار خون
• خون ریزی شدید

همه زنان بارداری که سابقه فامیلی VLCADD دارند، باید این مطلب را به پزشک خود بگویند. آگاهی پزشک معالج به درمان موثرتر بیماری کمک می کند.

شیوع بیماری VLCADD چقدر است؟

این بیماری، یک اختلال نادر است و هنوز آمار درستی درباره آن در دسترس نیست. این بیماری وابسته به نژاد، قبیله و موقعیت جغرافیایی خاصی نیست.

پیش بینی می شود، این بیماری در کشورهایی که ازدواجهای فامیلی رواج بیشتری دارد (همانند کشور ایران) شایعتر باشد

آیا این بیماری نامهای دیگری نیز دارد؟

این بیماری گاهی با نامهای زیر خوانده می شود:

• نقص VLCAD
• نقص ACADVL