آزمایش کبد که به عنوان پانل کبد نیز شناخته می شود، تست های خونی هستند که آنزیم های مختلف، پروتئین ها و سایر مواد ساخته شده توسط کبد را اندازه گیری می کنند. مواد مختلف اغلب به طور همزمان روی یک نمونه خون آزمایش می شوند و سلامت کلی کبد شما را بررسی می کنند.
بسیاری از افراد به پزشک مراجعه می کنند و پزشک متخصص برای آن ها آزمایش کبد را تجویز می کند. این افراد بر اساس علائم و نشانه هایی که دارند ممکن است دارای مشکلاتی در ناحیه کبد باشند. به همین علت آزمایش کبد می تواند مشکلات موجود در کبد را مشخص کند.
این آزمایش از طریق خون انجام می شود و می تواند میزان سلامت کبد را مشخص کند. همچنین آسیب هایی که به کبد وارد شده را نیز مشخص می کند. پزشکان متخصص با استفاده از جواب آزمایش می توانند داروهای مورد نیاز را برای فرد تجویز کنند. آزمایش کبد تنها محدود به یک آزمایش نمی باشد و مجموعه ای از آزمایش ها و تست ها را در بر می‌گیرد. کبد جزو یکی از اعضای مهم بدن به حساب می آید که در پشت آخرین دنده قرار گرفته و در بالای ناحیه شکم می باشد. به وجود آمدن مشکلاتی در کبد می تواند سیستم و سلامت بدن را با اختلال روبرو کند.
شایان به ذکر است که اگر بیماری های کبدی به موقع درمان نشوند موجب بیماری های خطرناک تر و حتی مرگ شوند. هر فردی باید به طور مرتب کبد خود را چک کند که متوجه شود کبد شان عمل کرد درستی دارد یا خیر. دقت کنید که کبد علاوه بر کار های ذکر شده مسئول تنظیم قند خون، حفظ تعادل در مقدار هورمون ها ، تولید عواملی که با عفونت ها و بیماری ها مبارزه کنند، از بین بردن مواد زائد و مضر از خون، از بین بردن باکتری ها و غیره است پس به هیچ عنوان نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت پس حتما انجام آزمایش کبد را جدی بگیرید.
اگر مایل هستید که همه چیز را درباره ی آزمایش کبد بدانید و بدانید که آزمایش کبد چیست ما را در طی این مقاله همراهی کنید. لازم به ذکر است که این آزمایش از تعدادی آزمایش که برای تجزیه و تحلیل، تشخیص و کنترل بیماری است . قطعا می دانید که کبد دومین عضو بدن است و سمت راست شکم و در قسمت پشتی آخرین دنده جای دارد ؛ از آن جایی که کبد جایی برای تولید آنزیم ها، فاکتور های انعقاد خون، پروتئین، تنظیم هورمون و هم چنین برای ذخیره مواد معدنی و ویتامین ها است خیلی باید به سلامت آن اهمیت دهید تا خدای نکرده مشکلی پیش نیاید . علاوه بر این باید خدمتتان عرض کنیم که کبد موظف است مواد و هم چنین دارو هایی که برای بدن مضر هستند سم زدایی کند . حال سوال این جا است که در چه مواقعی این آزمایش باید انجام شود.
بیماری کبد چرب (استئاتوز) یک بیماری شایع است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد می شود. یک کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است. زمانی که چربی به 5 تا 10 درصد وزن کبد شما برسد مشکل ساز می شود.
لازم است بدانید که پزشک قبل از انجام آزمایشات دستورات لازم را به شما می دهد. باید در نظر داشته باشید که برخی دارو ها موجب تغییر مقدار پروتئین و آنزیم در بدن شما شود پس حتما قبل از انجام آزمایش لیست دارو های خود را به پزشک بدهید تا او به شما بگوید که کدام یک را نباید قبل از آزمایش بخورید. حتی ممکن است قبل از انجام آزمایش شما را از خوردن یک سری مواد غذایی و خوراکی منع کند. افراد زیادی از ما سوال می پرسند که آیا آزمایش کبد ناشتا است ؟ خیر؛ لازم نیست حتما برای انجام این آزمایش ناشتا باشید اما خب بهتر است حتما به دستورات پزشک خود عمل کنید و برای خوردن مواد غذایی قبل از آزمایش حتما با او مشورت کنید.
کبد چرب یکی از شایع ترین مشکلات افراد است که به خاطر عوامل زیادی به وجود می آید. ما در این بخش به شما می گوییم که آزمایش کبد چرب چیست و آزمایش کبد چرب چگونه است اما قبل از آن بهتر است یک نگاه کلی به بیماری کبد چرب داشته باشیم کبد چرب به چند دسته ی کبد چرب الکی ، غیر الکلی و بارداری تقسیم می شود.
سیگار و مشروبات الکی از جمله اصلی ترین دشمن های کبد هستند که اگر بیش از حد مصرف شوند به سلول های کبد صدمه می زنند اگر برای مدت زیادی به مصرف الکی ادامه دهید قطعا به این بیماری مبتلا می شوید. چنان چه بیماری هپاتیت دارید و یا این که اضافه وزن دارید بیش تر از افراد دیگر در معرض این بیماری هستید.
این بیماری در واقع یک اختلال کبدی است ؛ کبد چرب غیر الکلی ممکن است از جمع شدن چربی ها و سیروز و فیبروز پیشرفته به وجود بیایند. دیابت نوع ۲ ، مقاومت نسبت به انسولین و چربی خون بیش ترین نقش را در ابتدا به کبد چرب غیر الکلی دارند.
در دوران بارداری هورمون ها بالا و پایین می شوند و همین امر موجب ایجاد اختلال در کار کبد و تجمع چربی در آن می شود اگر بیماری زمینه ای دارید باید خیلی بیش تر از افراد عادی مراقب این مسئله باشید. این آزمایش نیز مانند آزمایش کبد ساده باید تحت نظر پزشک انجام شود و شما باید مصرف یک سری مواد غذایی و دارو را قبل از انجام آزمایش قطع کنید تا جواب آزمایش خود را به درستی نشان دهد. برای انجام این آزمایش تنها مقداری خون از شما می گردند و بعد از چند روز جواب آن را به شما می دهند و شما آن را نزد دکتر می برید تا او جواب آن را تفسیر کند اما اگر مایل هستید که قبل از مراجعه به پزشک جواب آزمایش را بدانید بخش بعد را از دست ندهید.
کبد مانند یک دستگاه تصفیه عمل کرده و می تواند مواد مضر درون بدن را تصفیه کند. همچنین کبد وظیفه تولید هورمون ها و پروتئین ها و آنزیم های مورد نیاز بدن را بر عهده دارد. کبد یک محل بسیار عالی برای ذخیره مواد معدنی و ویتامین ها نیز می باشد. در نظر داشته باشید اگر در آزمایش کبد شما یک سری نتایج غیر طبیعی نشان داده شود، این موضوع نشان دهنده بیماری کبد نیست. دکتر شما می تواند بر اساس نتایج به دست آمده آزمایش شما را تفسیر کند. تست کبد سبب می شود تا افراد با اندازه گیری آنزیم های کبدی و سطح پروتئین بدن شان از سلامت این عضو حساس درون بدن خود مطلع شوند.
معمولاً آزمایش کبد برای موارد زیر انجام می شود.
البته افرادی که دچار بیماری صفراوی نیز می باشند بهتر است آزمایش کبد را انجام دهند تا بتوانند در رابطه با سلامت کبد خود اطمینان خاطر به دست آورند.
در نظر داشته باشید آزمایش کبد به دلیل نشان دادن عفونت های موجود در این عضو مانند هپاتیت انجام می شود. شما با انجام این آزمایش می توانید بر میزان پیشرفت بیماری خود مانند بیماری هپاتیت ویروسی و یا بیماری سیروز کبدی اطلاع پیدا نمایید. همچنین اندازه گیری شدت این بیماری نیز یکی از علت های انجام تست کبد می باشد. افرادی که داروهایی مانند راکوتان را مصرف می کنند باید حتماً تست کبد را انجام دهند. چرا که این داروها تاثیر منفی بر روی کبد افراد بر جای می گذارند.
کبد چرب می‌تواند خطرات و عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد. برخی از خطرات کبد چرب به شرح ذیل می باشد:
التهاب کبد: کبد چرب می‌تواند منجر به التهاب کبد ناشی از تجمع چربی در سلول‌های کبد شود. التهاب کبد می‌تواند به تورم، ناراحتی، تورم و آسیب به بافت کبد منجر شود.
نارسایی کبدی: در صورت عدم مدیریت و درمان مناسب، کبد چرب می‌تواند به نارسایی کبدی منجر شود. نارسایی کبدی به کاهش عملکرد کبد و ناتوانی آن در انجام وظایف مهمی مانند تصفیه خون، ساخت پروتئین‌ها، تولید صفرا و غیره، منجر می‌شود.
سیروز کبد: اگر کبد چرب بی‌درمان بماند، می‌تواند به تشکیل بافت ندازنده (فیبروز) در کبد و در نتیجه سیروز کبد، یعنی تغییرات غیرقابل بازگشت در ساختار کبد، منجر شود. سیروز کبد می‌تواند عوارض جدی مانند تنش خونی، انسداد مجرای صفراوی، خونریزی و سرطان کبد را به همراه داشته باشد.
سرطان کبد: کبد چرب می‌تواند عامل افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد باشد. تجمع چربی در سلول‌های کبد می‌تواند به آسیب دی‌ان‌ای کبدی و موتاسیون‌های ژنتیکی منجر شود که ممکن است در برخی موارد به تشکیل سلول‌های سرطانی در کبد منجر شود.
اختلالات متابولیکی: کبد چرب ممکن است به اختلالات متابولیکی مانند دیابت نوع 2،
علامت هایی وجود دارند که افراد با مشاهده آن ها باید آزمایش کبد را انجام دهند. این علامت ها شامل کاهش وزن، ضعف، از دست دادن انرژی و خستگی، زردی پوست و چشم ها، ادرار تیره و مدفوع روشن، جمع شدن مایعات در زیر شکم و حالت استفراغ تهوع و یا اسهال، درد شکمی، خونریزی های غیرطبیعی و یا کبودی می باشند. البته بهتر است شما برای تشخیص این علائم به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با بررسی علائم شما می تواند آزمایش کبد را برای شما تجویز نماید. اگر این علائم را تجربه کرده‌‌اید بهتر است در سریعترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کرده و آزمایش خود را انجام دهید.
زیرا در صورت تشخیص سریع بیماری در این عضو حساس می توانید بیماری را کنترل کرده و آن را درمان نمایید. همچنین اگر دچار عوارض جانبی بعضی از داروها شده باشید نیز می توانید از این موضوع اطلاع پیدا کرده و آن ها را به سرعت قطع نمایید. در نظر داشته باشید که کبد جزو یکی از اعضای بسیار حساس درون بدن انسان ها می باشد. در صورت اختلال در عملکرد کبد ممکن است سلامتی کل بدن نیز با مشکل مواجه شود. پس باید بر روی موادی که مصرف می کنید، همچنین بر روی سلامت کبد خود بسیار حساس باشید.
البته برای انجام آزمایش کبد بهتر است به دستورالعمل های پزشک دقت زیادی کنید و از مصرف داروها هایی که می تواند بر روی پروتئین و آنزیم بدن و کبد شما تأثیر بگذارد خودداری کنید. ممکن است پزشک شما درخواست کند که بعضی از داروها را قطع کرده و بعد از آن آزمایش کبد خود را انجام دهید.
در بیشتر موارد، بیماری کبد چرب هیچ مشکل جدی ایجاد نمی کند یا مانع از عملکرد طبیعی کبد شما نمی شود. اما برای 7 تا 30 درصد افراد مبتلا به بیماری کبد چرب با گذشت زمان بدتر می شود که طی سه مرحله پیشرفت می کند:
1. کبد شما ملتهب (متورم) می شود که به بافت کبد آسیب می رساند. این مرحله استئاتوهپاتیت نامیده می شود.
2. بافت اسکار در جایی تشکیل می شود که کبد شما آسیب دیده است. این فرآیند فیبروز نامیده می شود.
3. بافت اسکار گسترده جایگزین بافت سالم می شود. در این مرحله، سیروز کبدی دارید.
یکی از روش‌های تشخیصی مهم که پزشک معالج شما برای شدت و حتی نوع بیماری برای شما توصیه خواهد کرد، آزمایش خون است. آزمایش خون انواع مختلفی دارد که در هر یک از این آزمایش‌‌ها یکی از پارامترهای مرتبط با آنزیم‌های کبدی شما مورد بررسی قرار می‌گیرد.
| آزمایش های مربوط به بیماری کبد چرب | ||
| نام | نام آزمایش | |
| 1 | آنزیم های گوارشی قلبی | SGOT |
| 2 | آنزیم گوارشی | SGPT |
| 3 | آنزیم الکالن فسفاتاز کبدی و استخوانی | ALK |
| 4 | بررسی زردی | Bill |
| 5 | گاما گلوتامیل ترانسفراز | GGT |
| 6 | هپاتیت c | HCV |
| 7 | هپاتیت B | HBs Ag |
• یکی از روش‌های تشخیصی مهم که پزشک معالج شما برای شدت و حتی نوع بیماری برای شما توصیه خواهد کرد، آزمایش خون است. آزمایش خون انواع مختلفی دارد که در هر یک از این آزمایش‌‌ها یکی از پارامترهای مرتبط با آنزیم‌های کبدی شما مورد بررسی قرار می‌گیرد.
alt یا sgpt در آزمایش خون چیست؟ آزمایش ALT یا آلانین آمینوترانسفراز برای اندازه گیری سطح ALT در خون استفاده می شود. این تست با نام SGPT نیز شناخته می شود. ALT آنزیمی است که توسط سلول های کبدی ساخته می شود. کبد بزرگترین غده بدن است و چندین عملکرد مهم دارد. این توابع عبارتند از:
پروتئین هایی به نام آنزیم به کبد کمک می کنند تا پروتئین های دیگر را تجزیه کند. پس از تجزیه شدن، این پروتئین ها راحت تر جذب بدن می شوند. تست ALT در واقع اندازه گیری یکی از این آنزیم هاست که نقش اساسی در متابولیسم دارد. متابولیسم فرآیندی است که در آن غذا به انرژی تبدیل می شود. یعنی: آلانین ترانس آمیناز آنزیمی موجود در کبد است، که تبدیل پروتئین به انرژی مورد نیاز برای سلول‌ها را یاری می‌کند، هنگامی که به کبد آسیبی وارد می‌شود ALT به جریان خون آزاد شده و میزان آن افزایش می‌یابد.
وقتی سطح SGOT شما بالاست به چه معناست؟
اگر نتایج آزمایش SGOT شما بالا باشد، به این معنی است که یکی از اندام ها یا ماهیچه های حاوی آنزیم ممکن است آسیب ببیند. اینها شامل کبد شما، اما همچنین عضلات، قلب، مغز و کلیه ها می شود.
آزمایش SGOT برای چه بیماری هایی انجام می شود؟
برای تشخیص بیماری های کبدی و آسیب های کبدی استفاده می شود. هنگامی که سلول های کبد به دلیل هر بیماری یا سایر شرایط پزشکی آسیب می بینند، SGOT به خون نشت می کند. اگر نتایج آزمایش شما سطح بالاتری از SGOT در خون را نشان دهد، به احتمال زیاد پزشک شما را مبتلا به بیماری کبدی تشخیص خواهد داد.
آزمایش AST خون یا آسپارتات آمینوترانسفراز (Aspartate Aminotransferase ) یک آزمایش خون است که آسیب کبدی را بررسی می کند AST آنزیمی است که کبد شما ایجاد می کند. آسپارتات ترانس آمیناز، آنزیمی کمک کننده به سوخت و ساز آمینو اسیدها در بدن می‌باشد، مانند ALT، این آنزیم (AST) نیز به میزان کم در خون موجود است و افزایش آن در خون ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی یا بیماری‌های کبدی مانند:
• انسداد مجاری صفراوی
• بیماری‌ها و آسیب دیدگی‌های عضلانی
پزشکان معمولاً از آزمایش AST به منظور بررسی وضعیت کبد، به عنوان مثال در هپاتیت، استفاده می کنند که معمولاً همراه با اندازه گیری آلانین آمینوترانسفراز (ALT) انجام می¬شود. طبق گفته متخصصان کبدی، نتایج غیر طبیعی ALT نسبت به نتایج غیر طبیعی AST بیشتر با احتمال وقوع آسیب کبدی همراه است.
چرا به آزمایش خون AST نیاز دارم؟
ممکن است آزمایش خون AST را به عنوان بخشی از چکاپ معمول خود انجام دهید یا اگر علائم آسیب کبدی دارید. آزمایش AST بیشتر برای موارد زیر تجویز می شود:
در حقیقت، در صورتی که سطوح AST غیرطبیعی و میزان ALT طبیعی باشد، احتمالاً مشکل بیشتر به بیماری های قلبی یا عضلانی است تا کبدی. در برخی موارد، نسبت AST به ALT می تواند در تشخیص برخی بیماری های کبدی پزشک یاری کند.
آزمایش ALP جهت تعیین مطلوبیت عملکرد کبد یا کیسه صفرا به کار می رود. ضمناً این آزمایش برای تشخیص بیماری های استخوان نیز کاربرد دارد.
بررسی سطوح ALP خون، یکی از بخش های رایج آزمایش ارزیابی عملکرد کبد و کیسه صفرا محسوب می شود. اگر علائمی همچون زردی پوست، درد شکم، حالت تهوع داشته باشید، این تصور را در پزشک ایجاد می‌کند که کبد یا کیسه صفرای شما آسیب دیده است.
تشخیص 5 بیماری با آزمایش ALPخون
آزمایش ALP، برای تشخیص بیماری های استخوان نیز مفید واقع می شود :
بیلی روبین ماده‌ای است که در طول تجزیه گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود و با عبور از کبد به وسیله مدفوع از بدن خارج می‌شود، بالا رفتن میزان بیلی روبین (عامل بیماری زردی) نشان دهنده آسیب، بیماری یا برخی موارد کم خونی در بدن می‌باشد. آزمایش خون بیلی روبین سطح بیلی روبین خون را اندازه گیری می کند. بیلی روبین یک رنگدانه زرد رنگ است که در صفرا، مایعی که توسط کبد ساخته و یافت می شود.
وقتی بیلی روبین بالاست چه اتفاقی می افتد؟
بیلی روبین بالا منجر به یرقان، رنگ زرد پوست و سفیدی چشم می شود. زردی اغلب اولین علامتی است که پزشک را وادار می کند تا سطح بیلی روبین شما را بررسی کند. بیلی روبین بالا در خون شما همچنین می تواند در ادرار شما نشت کند و آن را تیره تر کند.
چگونه می توانم بیلی روبین خود را کاهش دهم؟
در اینجا چهار راه برای کاهش سطح بیلی روبین به طور طبیعی و بهبود سلامت کبد وجود دارد:
بیلی روبین بالا معمولاً نشانه مشکلات کبدی است. سطح بیلی روبین می تواند به عنوان معیاری برای سلامت کبد عمل کند.
آزمایش آلکالین فسفاتاز اغلب برای غربالگری یا کمک به تشخیص بیماری های کبد یا استخوان استفاده می شود. این آزمایش همچنین ممکن است به تشخیص یا نظارت بر سایر شرایط سلامتی کمک کند
ALK پایین در آزمایش خون چیست؟
آلکالین فسفاتاز پایین زمانی است که سطح خون شما کمتر از 30 U/L باشد (وابسته به آزمایشگاه). بدن شما برای حفظ سلامت روده، مغز و استخوان‌ها به مقدار کافی آلکالین فسفاتاز نیاز دارد. سطوح پایین می تواند نشان دهنده کمبود روی، منیزیم یا پروتئین باشد.
ALK بالا چیست؟
سطوح بالای آلکالن فسفاتاز از کبد شما ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد: انسداد در مجاری صفراوی. سیروز هپاتیت مونونوکلئوز، که گاهی اوقات می تواند باعث تورم در کبد شود.
گاماگلوتامیل ترانسفراز یکی دیگر از آنزیم‌های موجود در خون است که افزایش آن نشان‌دهنده انسداد و یا آسیب دیدگی شریان‌های صفراوی می‌باشد.
آزمایش گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) میزان GGT را در خون اندازه گیری می کند. GGT آنزیمی است که در سراسر بدن یافت می شود، اما بیشتر در کبد یافت می شود. هنگامی که کبد آسیب می بیند، GGT ممکن است به جریان خون نشت کند. سطوح بالای GGT در خون ممکن است نشانه ای از بیماری کبدی یا آسیب به مجاری صفراوی باشد.
ال لاکتات دهیدروژناز یکی از آنزیم‌های موجود در کبد است که افزایش آن می‌تواند نشان دهنده آسیب کبدی و یا طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها باشد.
زمان پروترومبین مدت زمانی است که خون لخته می‌شود و افزایش آن می‌تواند نشان دهنده آسیب کبدی باشد، البته مصرف برخی موارد رقیق کننده خون مانند وارفارین یا آسپرین می‌تواند در افزایش این زمان موثر باشد.
PT بالا به چه معناست؟
هنگامی که PT بالا باشد، لخته شدن خون بیشتر طول می کشد (مثلاً 17 ثانیه). این معمولاً به این دلیل اتفاق می‌افتد که کبد مقدار مناسبی از پروتئین‌های لخته‌کننده خون را تولید نمی‌کند، بنابراین فرآیند انعقاد طولانی‌تر طول می‌کشد. PT بالا معمولاً به معنای آسیب جدی کبد یا سیروز است.
آزمایش SAAG (بررسی گرادیان سرمی آلبومین) و توتال پروتئین در بیماری کبد
آلبومین یکی از انواع پروتئین‌های تولید شده توسط کبد می‌باشد و بدن برای مقابله با بسیاری از عفونت‌ها و انجام بسیاری دیگر از عملکردهای خود نیاز به این پروتئین‌ها دارد. کاهش میزان آلبومین و توتال پروتئین می‌تواند نشان دهنده بیماری یا آسیب کبدی باشد.
این آزمایش ها به عنوان بخشی از آزمایش دوره‌ای و یا در زمان وجود علایم و نشانه‌های هر گونه بیماری کبدی درخواست می شود.
آزمایش خون، به نام آزمایش آنتی بادی HCV، برای تشخیص فرد مبتلا به ویروس هپاتیت C است یا خیر، استفاده می شود. آزمایش آنتی بادی HCV، که گاهی اوقات تست ضد HCV نامیده می شود، به دنبال آنتی بادی برای ویروس هپاتیت C در خون می شود. آزمایش HCV یک عفونت ویروسی است که باعث التهاب کبد می‌شود و گاهی اوقات منجر به آسیب جدی به کبد می‌شود.
به عنوان آخرین مطلب باید به این نکته نیز اشاره کنیم که احتمال دارد که آزمایشی که می دهید یک سری عوارض داشته باشد که شامل تمام نمونه های خون است و تنها شامل آزمایش کبد نمی شود .
چنان چه هر کدام از این علائم را داشتید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید و به هیچ عنوان در این کار سهل انگاری و کوتاهی نکنید .
